نقد و بررسی
هنگامی که عباس میلانی قافیهاش تنگ میآید – بهروز بیات
در جستجوی رضا شاه،
کوششهای آقای عباس میلانی در پژوهش و کنکاش در زوایای تاریخ معاصر ایران کنشی است نیکو که صرفنظر از جانبدار بودن رویکردش سزاوار تحسین است. در شرایط آزادی پژوهش و بیان، از لابلای ارزیابیهای گوناگون و حتی جانبدارنه است که شهروندان قادر خواهند شد تصویری کم و بیش دقیق از رخدادهای تاریخی بیابند. با وجود مطلوب بودن تنوع نگاه (حتی جانبدارانه)، البته استانداردهای پژوهشی باید رعایت شوند. آقای میلانی در کتاب “نگاهی به شاه” با وجود یکسو نگریاش این هنجارها را تا حدود زیادی رعایت کرده است. از این روی برای من که با علاقه به سخنرانی اخیر عباس میلانی با عنوان “در جستجوی رضا شاه” گوش فراداده ام، چشمپوشیدن از این هنجارها مایۀ شگفتی و آزارم شد. بیشتر بخوانید… »
سالگرد قیام ژینا جمهوری اسلامی و مخالفانش: حکومتی مخوف و خلاق، اپوزیسیونی ناکارآمد–بهنام امینی آمد
بهنام امینی ــ در آستانه سالگرد قیام ژینا قرار داریم. این مقاله خلاف یک جریان نیرومند موجود در فضای رسانهای حرکت میکند؛ جریانی که حکومت را در حال سقوط میبیند و ضعف “اپوزسیون” را تنها در این میبیند که متحد نیست.
۲۱ شهریور ۱۴۰۲
به سالگرد قیام ژینا یا “زن-زندگی-آزادی” نزدیک میشویم. در یکسال گذشته، و به ویژه در شش ماهه
ابتدایی آن، شاهد بودیم که بخشهایی از مردم مخالف حکومت، و در رأس آن زنان مخالف حجاب اجباری، با شجاعتی مثالزدنی و به قصد سرنگونی جمهوری اسلامی اعتراضات گستردهای را رقم زدند. بیشتر بخوانید… »
جنبش ژینا، یک سال بعد: ژئوپلتیک، دولت، طبقه – پرویز صداقت
موضوع اصلی مقالهی حاضر شناخت چالشها و کمبودهای جنبش ژینا یک سال پس از جرقهی آغازین آن است. جنبش کنونی از منظر تاریخی گامی بزرگ در تاریخ طولانی مبارزات دموکراتیک در ایران مدرن و بهطور مشخص بخشی از فرایندی است که با چیرگی ذهنیت انقلابی بر بخشی بزرگی از کنشهای اعتراضی از نیمهی دوم دههی ۱۳۹۰ آغاز شد که دو نقطهی اوج قبلیاش نیز اعتراضات دیماه ۱۳۹۶ و آبانماه ۱۳۹۸ بوده است. بیشتر بخوانید… »
نکاتی پیرامون جنبش زن، زندگی، آزادی – یوسف زرکار
قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی (25 شهریور 1401 ) در مقرّ گشت ارشاد در تهران، جرقّه ای شد برانبار باروت انباشته شده از ستم جنسییتی، قومی و دیگر ستم های اجتماعی – سیاسی جامعه که در بیش از100 روز جنبشی فعال و اعتراضی را رقم زد. جنبشی که بمثابۀ زلزله ای ارکان رژیم ج.ا را به لرزه درآورد. شعار ژن،ژیان، ئازادی ( زن، زندگی، آزادی) که در آرامستان آجی درشهر سقّز طنین انداز شد، انعکاس و تداوم عملی اش را در مبارزات مردم کردستان باز یافت
و موج واربه شهر های کوچک و بزرگ سراسر ایران(در بیش از 160 شهر) با تظاهرات و اعتراضات خیابانی در شکل جنگ و گریزدر بیش از 1200 مورد گسترش یافت. بیشتر بخوانید… »
کودتای 28 مرداد – اسناد منتشر شده سیا –
20 اوت 2018
یونگه ولت ترجمه رضا نافعی
65 سال پیش محمد مصدق، نخست وزیر ایران، با یک کودتای نظامی تحت رهبری ایالات متحده و بریتانیا سرنگون شد.
روز 19 اوت 1953 محمد مصدق ، نخست وزیر ایران ، در پی جنجال خشونتبار اوباش خریده شده، همراه با یک کودتای نظامی از قدرت ساقط شد.
در پس این رویدادها اینتلیجنت سرویس انگلستان و CIA، سازمان اطلاعاتی امریکا قرار داشتند. این دو سازمان نقشه ساقط کردن سیاستمدار مردمی ایران محمد مصدق را در سال 1952 طرح کردند و در سال 1953به تدارک مقدمات انجام این نقشه که نام سری آن » عملیات آجاکس» بود پرداختند. بیشتر بخوانید… »
نقش و اهمیت شیوۀ تولید آسیایی – بخش اول –
# – چرا و چگونه شیوۀ تولید آسیایی مطرح شد؟
ما در طی کار جمعی مان برای پی بردن به اینکه رژیم های قاجاریه وابسته بوده اند یا مستقل؟ پهلوی اول چگونه به قدرت رسیدوماهیّت رژیمش چه بود؟ بررسی گذشته تا حد لزوم را مبنا قرار دادیم. ضروری یافتیم که به بررس
ی شرایط انقلاب مشروطه و کشمکش های سیاسی آن دوران پرداخته شود.ضمن مطالعات مان متوجه شدیم که صاحب نظران واندیشمندانی مانند : یرواند آبراهامیان،احمد اشرف،احمد سیف ،همایون کاتوزیان، تراب ثالث و دیگران، برای تحلیل جامعه، بررسی و توضیح علل موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران، از مقوله ای بنام “وجه تولید آسیایی” بهره جسته اند و با کمک مفاهیمی نظیر “استبداد شرقی”، غلبه مالکیت دولتی، جماعت خودکفای پراکنده، مسئله ی آب و ناچیز بودن مالکیت خصوصی، نقش ایلات و عشایرو غیره، به بررسی ساختار اقتصادی – اجتماعی پرداخته و علل توسعه نیافتگی تاریخی جامعه ایران را توضیح داده اند، فرماسیون فئودالی را برجامعه دوران قاجاریه حاکم ندانسته و در نتیجه وجود طبقه فئودال را بزیر سئوال برده اند. مواردی از این گونه از یکطرف سئوال برانگیز بودند و از طرف دیگر برداشت ها و نتیجه گیری های آنان برای ما تازگی داشت. بیشتر بخوانید… »
نروژ، ایران، مشروطه سلطنتی یا جمهوری؟! (بخش اول) – حنیف یزدانی
چهارشنبه, 4ام مرداد, 1402
یکی از مغالطاتی که طرفداران مشروطه سلطنتی انجام می دهند این ادعاست که شکل دولت اهمیت زیادی ندارد و آنچه مهم است محتوای دولت است که باید دموکراسی باشد. لذا سلطنت همانقدر وجاهت منطقی دارد که جم
هوری. آنها برای تایید ادعای خود کشورهای دموکراتیک سلطنتی مانند سوئد، بلژیک، انگلستان و نروژ را مثال می زنند. در بین کشورهای نامبرده نروژ به دلیل دارا بودن ذخایر نفتی مهمتر از بقیه می باشد لذا در ادامه به مقایسه ایران و نروژ می پردازم.
بیایید کمی ژرفتر به این ادعا بپردازیم. بیشتر بخوانید… »
نجفی فروشنده ، فرهادی رادیکال”#علیرضا_معینیان
اگر در مراسم #اسکار اخیر ، قرار بر این بود که یک ایرانی ، جایزه ی این مراسم را بدست گیرد ، بی شک #شاهین_نجفی ، ارجح تر از #اصغرفرهادی می بود . زیرا که نجفی خود متصور است ، هم بازیگر است و هم کارگردان ! و در هر دوی اینها تبحر دارد .. البته باید به گزینه ی دوم با دیده ی اکراه نگریست . وی همچنین متصور است که خود قاعده میسازد و بعد آن را برای یک قاعده ی نو تر خراب می کند . بی شک فرهادی هم این جملات را بسیار می پسندد . او تا جایی پیش میرود که در فیلم آخر خود #فروشنده از موضوع بنیادین #تجاوز چنان آش شعله قلمکاری در می آورد که انگاری کنار استخر قدم میزند و بی آنکه تنی به آب بزند ، سعی دارد به دیگران فن شنا بیاموزد . بیشتر بخوانید… »
ما و تاریخی که نمیشناسیم – احمد سیف
جنبشهای ناموفق بیشتر به زائویی میمانند که چندین و چند قابله دارد. آنچه معمولاً انجام نمیگیرد کالبدشکافی جنبش برای دستیافتن به علت یا علل شکست است و چون این کالبدشکافی صورت نمیگیرد، تکرار اشتباهات و ندانمکاریها به صورت تکرار تاریخ جلوهگر میشود. ولی کیست که نداند تاریخ تکرارناشدنی است
جنبشهای سیاسی – اجتماعی ناموفق سرنوشت عجیبی دارند. وقتی که به دستانداز میافتند و در نهایت موفق نمیشوند، همهی اجزای آن گرفتار زلزله میشود. شماری از میان راه برگشته، انگشت حسرت به دندان میگزند و گاه عاقبتبهخیر هم میشوند. بیشتر بخوانید… »
*اولِ دفتر…* *احمد شاملو*
*سرمقاله احمد شاملو در اولین شماره نشریه کتاب جمعه در مرداد ماه ۱۳۵۸ (دقیقا شش ماه بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و چهار ماه بعد از رفراندوم جمهوری اسلامی) نشان دهنده عمق نگاه این روشنفکر و شاعر ایرانی و پیش بینی دقیق او از وقایعی است که سال های بعد تا امروز اتفاق افتاده است.*
*روزهایِ سیاهی در پیش است. دورانِ پر اِدباری که، گرچه منطقاً عُمری دراز نمیتواند داشت، از هم اکنون نهاد تیرۀ خود را آشکار کرده است و استقرارِ سُلطۀ خود را بر زمینه ای از نَفیِ دمُکراسی، نفیِ ملیّت، و نفیِ دستاوردهایِ مدنیّت و فرهنگ و هنر می جوید.* بیشتر بخوانید… »