نقد و بررسی
نقش و اهمیّت شیوۀ تولید آسیائی – بخش دوّم
– سیر نظریه وجه تولید آسیایی در ایران:
به دنبال تصمیم سازی سیاسی و رأی گیری در کنفرانس لنین گراد(1931 ) که به بحث “شیوۀ تولید آسیائی
” خاتمه داده شد، نظریه تک خطّی ” ماتریالیسم تاریخی” که آنراجهان شمول می دانستند ( یعنی بطور یکسان اثر گذارهم درغرب و هم در شرق )، در میان احزاب و جریانات ” چپ اردوگاهی” سیطره یافت. در پی ایجاد حزب توده و با پیروی از ادبیّات ” مارکسیسم روسی ” این مقوله نیز عملأ و نظراً تحت سلطه ی نظری تاریخ دانان شوروی- که می کوشیدند وجود و سلطۀ فئودالیسم در جوامع شرقی و منجمله ایران را نیز قالب کنند، نه تنها به کناری نهاده شد؛ بلکه بحث تئوریک آن نیز مطرح نبود. حتی از ترس انگ و برچسب های دورۀ استالینی، بعضی از کمونیست های ایرانی نظیر آواتیس سلطان زاده که در برخی از تحلیل هایش به تفاوت های جوامع شرقی در مقایسه با جوامع غربی اشاراتی دارد، نیز سکوت کردند. بیشتر بخوانید… »
جنبش ژینا، یک سال بعد: ژئوپلتیک، دولت، طبقه – پرویز صداقت
مقدمه
موضوع اصلی مقاله‌ی حاضر شناخت چالش‌ها و کمبودهای جنبش ژینا یک سال پس از جرقه‌ی آغازین آن اس
ت. جنبش کنونی از منظر تاریخی گامی بزرگ در تاریخ طولانی مبارزات دموکراتیک در ایران مدرن و به‌طور مشخص بخشی از فرایندی است که با چیرگی ذهنیت انقلابی بر بخشی بزرگی از کنش‌های اعتراضی از نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۱۳۹۰ آغاز شد که دو نقطه‌ی اوج قبلی‌اش نیز اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ و آبان‌ماه ۱۳۹۸ بوده است. بیشتر بخوانید… »
مگس و جولان در عرصه سیمرغ – ناصر زرافشان
منتشر شده در تارنمای رسمی ناصر زرافشان
اخیراً در مجله مهرنامه، مطلبی زیر عنوان «استالینیست مهربان یا چه گوارای داستان نویس، به قلم شخصی به نام مهدی یزدانی خرم درباره زنده یاد صمد بهرنگی منتشر شده است. «مجله نویسان» مهرنامه از آن قماش قلم بدستانی هستند که گمان می کنند، «هر چه دورتر تف بیندازند، بزرگ تر شده اند»، تصور می کنند هر چه بیشتر گنده گوئی کنند، خود نیز
بزرگ تر می شوند: استالین، چه گوارا، چریک های فدایی خلق و سر آخر تخطئه بهرنگی با تحریفات ناشیانه و اطلاعات و اظهارنظرهای سطحی و آبکی. بیشتر بخوانید… »
معمای مسیح علینژاد یا پروژه‌ای برای رهبری مسیح علینژاد؟ – محمد سهیمی
مقدمه
بدون شک خانم معصومه علینژاد قمی کلایی، که با نام مسیح علینژاد شناخته شده است، یکی از مطرح‌ترین و جنجالی‌ترین چهره‌های اپوزیسیون در تبعید است. علینژاد به آن بخش از اپوزیسیون تعلق دارد که نگارنده آنرا سالها پیش برای اولین بار اپوزیسیون قلابی نامید، چرا که این بخش از اپوزیسیون از تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه مردم ایران حمایت میکند، بسیاری از آنها، از جمله علینژاد، حتی از حمله نظامی به کشور حمایت کرده اند، و بخشی از آنها با تجزیه طلبان اتحاد دستکم
تاکتیکی دارند. به گمان نگارنده، اپوزیسیون واقعی هم با دیکتاتوری مذهبی ولایت فقیه مخالفت کرده و از یک جمهوری دموکراتیک سکولار حمایت میکند، و هم مخالف تحریم‌های اقتصادی، تهدید‌های نظامی، و تجزیه طلبی است. بیشتر بخوانید… »
هنگامی که عباس میلانی قافیه‌اش تنگ می‌آید – بهروز بیات
در جستجوی رضا شاه،
کوشش‌های آقای عباس میلانی در پژوهش و کنکاش در زوایای تاریخ معاصر ایران کنشی است نیکو که صرفنظر از جانبدار بودن رویکردش سزاوار تحسین است. در شرایط آزادی پژوهش و بیان، از لابلای ارزیابی‌های گوناگون و حتی جانبدارنه است که شهروندان قادر خواهند شد تصویری کم و بیش دقیق از رخدادهای تاریخی بیابند. با وجود مطلوب بودن تنوع نگاه (حتی جانبدارانه)، البته استانداردهای پژوهشی باید رعایت شوند. آقای میلانی در کتاب “نگاهی به شاه” با وجود یکسو نگری‌اش این هنجار‌ها را تا حدود زیادی رعایت کرده است. از این روی برای من که با علاقه به سخنرانی اخیر عباس میلانی با عنوان “در جستجوی رضا شاه” گوش فراداده ام، چشم‌پوشیدن از این هنجار‌ها مایۀ شگفتی و آزارم شد. بیشتر بخوانید… »
سالگرد قیام ژینا جمهوری اسلامی و مخالفانش: حکومتی مخوف و خلاق، اپوزیسیونی ناکارآمد–بهنام امینی آمد
بهنام امینی ــ در آستانه سالگرد قیام ژینا قرار داریم. این مقاله خلاف یک جریان نیرومند موجود در فضای رسانه‌ای حرکت میکند؛ جریانی که حکومت را در حال سقوط می‌بیند و ضعف “اپوزسیون” را تنها در این می‌بیند که متحد نیست.
۲۱ شهریور ۱۴۰۲
به سالگرد قیام ژینا یا “زن-زندگی-آزادی” نزدیک می‌شویم. در یکسال گذشته، و به ویژه در شش ماهه 
ابتدایی آن، شاهد بودیم که بخش‌هایی از مردم مخالف حکومت، و در رأس آن زنان مخالف حجاب اجباری، با شجاعتی مثال‌زدنی و به قصد سرنگونی جمهوری اسلامی اعتراضات گسترده‌ای را رقم زدند. بیشتر بخوانید… »
جنبش ژینا، یک سال بعد: ژئوپلتیک، دولت، طبقه – پرویز صداقت
مقدمه
موضوع اصلی مقاله‌ی حاضر شناخت چالش‌ها و کمبودهای جنبش ژینا یک سال پس از جرقه‌ی آغازین آن است. جنبش کنونی از منظر تاریخی گامی بزرگ در تاریخ طولانی مبارزات دموکراتیک در ایران مدرن و به‌طور مشخص بخشی از فرایندی است که با چیرگی ذهنیت انقلابی بر بخشی بزرگی از کنش‌های اعتراضی از نیمه‌ی دوم دهه‌ی ۱۳۹۰ آغاز شد که دو نقطه‌ی اوج قبلی‌اش نیز اعتراضات دی‌ماه ۱۳۹۶ و آبان‌ماه ۱۳۹۸ بوده است. بیشتر بخوانید… »
نکاتی پیرامون جنبش زن، زندگی، آزادی – یوسف زرکار
قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی (25 شهریور 1401 ) در مقرّ گشت ارشاد در تهران، جرقّه ای شد برانبار باروت انباشته شده از ستم جنسییتی، قومی و دیگر ستم های اجتماعی – سیاسی جامعه که در بیش از100 روز جنبشی فعال و اعتراضی را رقم زد. جنبشی که بمثابۀ زلزله ای ارکان رژیم ج.ا را به لرزه درآورد. شعار ژن،ژیان، ئازادی ( زن، زندگی، آزادی) که در آرامستان آجی درشهر سقّز طنین انداز شد، انعکاس و تداوم عملی اش را در مبارزات مردم کردستان باز یافت 
و موج واربه شهر های کوچک و بزرگ سراسر ایران(در بیش از 160 شهر) با تظاهرات و اعتراضات خیابانی در شکل جنگ و گریزدر بیش از 1200 مورد گسترش یافت. بیشتر بخوانید… »
کودتای 28 مرداد – اسناد منتشر شده سیا –
20 اوت 2018
یونگه ولت ترجمه رضا نافعی
65 سال پیش محمد مصدق، نخست وزیر ایران، با یک کودتای نظامی تحت رهبری ایالات متحده و بریتانیا سرنگون شد.
روز 19 اوت 1953 محمد مصدق ، نخست وزیر ایران ، در پی جنجال خشونتبار اوباش خریده شده، همراه با یک کودتای نظامی از قدرت ساقط شد.
در پس این رویدادها اینتلیجنت سرویس انگلستان و CIA، سازمان اطلاعاتی امریکا قرار داشتند. این دو سازمان نقشه ساقط کردن سیاستمدار مردمی ایران محمد مصدق را در سال 1952 طرح کردند و در سال 1953به تدارک مقدمات انجام این نقشه که نام سری آن » عملیات آجاکس» بود پرداختند.
بیشتر بخوانید… »
نقش و اهمیت شیوۀ تولید آسیایی – بخش اول –
# – چرا و چگونه شیوۀ تولید آسیایی مطرح شد؟
ما در طی کار جمعی مان برای پی بردن به اینکه رژیم های قاجاریه وابسته بوده اند یا مستقل؟ پهلوی اول چگونه به قدرت رسیدوماهیّت رژیمش چه بود؟ بررسی گذشته تا حد لزوم را مبنا قرار دادیم. ضروری یافتیم که به بررس
ی شرایط انقلاب مشروطه و کشمکش های سیاسی آن دوران پرداخته شود.ضمن مطالعات مان متوجه شدیم که صاحب نظران واندیشمندانی مانند : یرواند آبراهامیان،احمد اشرف،احمد سیف ،همایون کاتوزیان، تراب ثالث و دیگران، برای تحلیل جامعه، بررسی و توضیح علل موانع تاریخی رشد سرمایه داری در ایران، از مقوله ای بنام “وجه تولید آسیایی” بهره جسته اند و با کمک مفاهیمی نظیر “استبداد شرقی”، غلبه مالکیت دولتی، جماعت خودکفای پراکنده، مسئله ی آب و ناچیز بودن مالکیت خصوصی، نقش ایلات و عشایرو غیره، به بررسی ساختار اقتصادی – اجتماعی پرداخته و علل توسعه نیافتگی تاریخی جامعه ایران را توضیح داده اند، فرماسیون فئودالی را برجامعه دوران قاجاریه حاکم ندانسته و در نتیجه وجود طبقه فئودال را بزیر سئوال برده اند. مواردی از این گونه از یکطرف سئوال برانگیز بودند و از طرف دیگر برداشت ها و نتیجه گیری های آنان برای ما تازگی داشت. بیشتر بخوانید… »