درباره لغو مجازات اعدام- یوسف زرکار
(به مناسبت 10 اکتبر ، روز جهانی علیه مجازات اعدام)
با وجود آنکه رژیم جمهوری اسلامی بطور روزانه و مستمر به اعدام فعالین سیاسی و بزه کاران اجتماعی دست می زند و ابعاد این اعدام ها درحدی است که با نوجه به نسبت جمعییت ،مقام اول را در جهان کسب کرده است،اما این واقعیتی است آشکار که بحث ها و اظهار نظرها پیرامون لغو مجازات اعدام هرازگاهی و به مناسبت هایی شدت یافته و اندکی بعد فروکش می کند.البته همین قدر توجه و دامن زدن به مسئله مجازات اعدام حتی به مناسبت گرامی داشت جان باختگان سیاسی دهه 60 و بویژه سال 67 و یا 10 اکتبرروز حهانی علیه مجازات اعدام و موضع گیری ا فراد ، سازمان ها و نهاد های حقوق بشری را باید ارج نهاد و بدیده مثبت نگریست. گرچه اینگونه تلاش ها و اظهار نظر های محدودو موردی کافی به نظر نمی رسد ولی همین تلاش ها می تواند در تداوم خود در غلبه نظرات اصولی بر انحرافی، موثر و کمک رسان باشد . در این میان برخی ار سازمانها ، نهادها و افراد مواضع روشنی در نفی مجازات اعدام اتخاذ کرده اند و بعضی از آنها هنوز از اظهار نظر و اتخاذ موضع بهر دلیلی کوتاهی کرده و سرباز زده اند، در حالیکه واقعیت سیاسی – اجتماعی جامعه ایران یعنی عملکرد رژیم جمهوری اسلامی در طی بیش از سی سال می بایست این سازمانها ، نهادها و افراد را از خواب غفلت بیدار کرده باشد . جالب اینکه هستند افرادی که – خود را مارکسیست و کمونیست هم میدانند – دامن زدن به این بحث ها و اظهار نظر ها را ” بحث روشنفکرانه ” می خوانند و با تبختر خاصی ضرورت موضع گیری خودشان و عدم برخورد جدی خودشان را به مفاهیم کشداری مانند اینکه : ” مقوله اعدام ، مقوله ای طبقاتی است “، ” تا طبقات هست اعدام هم هست ” یا اینکه به تقسیم بندی اعدام ها به بد و خوب و ” اعدام انقلابی و اعدام ارتجاعی ” حواله می دهند . اینان به روشنی نشان میدهند که از برخورداصولی و اصلاح دیدگاه انحرافی شان ناتوانند ، آنها واقعیت روز مره و مستمر اعدام ها در رژیم جنایتکار جمهوری اسلامی را امری مربوط به مردم یعنی مربوط به فعالیت و زندگی فعالین سیاسی و یا مجرمین اجتماعی که زاییده همین شرایط و نظام اند، نمی دانند بلکه مسئله ای ” روشنفکری ” تلقی می کنند.
کسانی که خود را مارکسیست و کمونیست قلمداد می کنند و مدعی اعتقاد به آرمان سوسیالیسم اند حداقل باید مبانی اصولی و پایه ای دیدگاه سوسیالیستی را که در آثار مارکس و انگلس متبلور است ، درک کرده و به آن بیاندیشند تا مواضع و نظرات خود را بر آن مبنا تنظیم و تدقیق کنند ، تا ضمن تصحیح دیدگاه انحرافی و اگر لازم باشد حتی برخی اصولی که مسلم فرض می دانند را نقد و بررسی کنند . وقتی مارکس می گوید : ” صاف و پوست کنده آنکه ، مجارات چیزی نیست جز وسیله ای که جامعه با آن در قبال تخطی و تخلف از شروط حیاتی خود، صرفنظر از صفات این شرط و شروط ،از خود دفاع می کند.اما این چه نوع جامعه ای است که وسیله ای بهتر از جلا د برای دفاع ازخود نمی شناسد و وحشی گری خود را ….به مثابه قانون ابدی جار میزند؟ ” و ادامه می دهد که: “بنابراین آیا ضرورت ندارد که به جای تجلیل و ستودن جلاد یعنی کسی که انبوهی از جنایت کاران را اعدام می کند تا برای جنایت کاران جدیدی که بوجود می آیند،جا باز شود،عمیقا خواستار دگرگونی سیستمی باشیم که منشا و منبع تغذیه جرم و جنایت در جامعه میباشد.” در واقع چند نکته اصولی را بیان می کند: اول آنکه تغییر و نفی سیستمی را که منشاء و مولد این گونه چنایات و جانیان است را هدف قرار می دهد و نه افراد آمرو عامل را ، یعنی هدف باید برخورد با علت باشد ونه معلول. چرایی این امرنیز روشن است زیرا که این وجود اجتماعی است که تعیین کننده شعور اجتماعی است زیرا که شرایط اقتصادی ، سیاسی – اجتماعی و فرهنگی جامعه است که چگونگی معیشت ،شخصیت و رفتار انسانها را شکل می دهد و مشروط میسازد . پس باید زمینه و شرایط را عمیقا دگرگون ساخت و در پرتو آن به قوانین مربوطه و نقش افراد در محدوده خاص طبقاتی شان پرداخت. دوم آنکه قانون اعدام را ابدی نمی داند،پس همیشگی نیست وقابل نفی شدن است. سوم آنکه محازات اعدام را وسیله ای می داند که جامعه با آن یعنی به وسیله چوبه دار و جلاد ، به دفاع از شروط حیاتی خود می پردازد،صرفنظر از آنکه آن جامعه چه صفات و شروطی داشته باشد. چهارم آنکه این نوع مجازات را وحشی گری دانسته و مطرود می داند. حال اگر این گفته ها و مواضع روشن را با گفته ها و مواضع مدافعین اعدام چه از نوع ارتجاعی و چه انقلابی آن مقایسه کنیم ،به درجه و عمق انحراف فکری و موضع شان پی خواهیم برد.
کسانی که انحرافی می اندیشند ، می گویند که اگراعدام نباشد بزه کاران اجتماعی تشویق مشوند ، و یا جنایت کاران سرکوبکری مانند سران رژیم جمهوری اسلامی بخشیده و فراموش می شوند، پس فریاد میزنند که ” زنده باد کینه طبقاتی.”!!! گر چه تاثیر تبلیغات انحرافی که اصلاح طلبان و همپالکی های شان مبنی برآشتی طبقاتی و برای نجات خود ودیگران از مجازات آتی راه انداخته اند ، در ایجاد این گونه واکنش های انعکاسی را نباید نادیده گرفت ولی اینان توجه نمی کنند که از اصل ارجح دانستن نفی سیستم و جامعه ای نا مطلوب به هیچ وجه حکم بخشش افراد جنایتکار سیاسی و مجرم مستفاد نمی شود بلکه ، بحث بر سراتخاذ موازین و اصولی است که در نظامی دمکراتیک و انسانی باید جاری گردد که تولید و بازتولید خشونت را مجاز نداند، نظامی که قرار است متمدن باشد و رشد آزادانه افراد جامعه را فراهم سازد.و برای دفاع از خود به جلاد نیازی نداشته باشد. وگرنه جانیانی مثل سران رژیم جمهوری اسلامی و آمرین و عاملین کشتارها و قتل ها و یا بزه کاران اجتماعی حتما و حتما باید در محاکمی عادلانه به محازات اعمال شان برسند. ” کینه طبقاتی ” هرگز به معنای قصاص نیست حال چه قصاص انقلابی باشد و یا قصاص اسلامی ، بلکه به معنای پی گیری در محاکمه و مجازات عادلانه مجرمین است . وقتی مارکس می گوید : ” در این جامعه که به تمدن خود مباهات می کند ، اگر به طور کلی غیرممکن نباشد بسیار مشکل است که اصلی را بنا نهاد که برمبنای آن عدالت و انتظاری که از اعدام در نظر است ایجاد گرددد. مجازات عموما به عنوان وسیله ای براصلاح و ارعاب دیگران تعریف شده است . اما شما چه حقی دارید مرا به جهت اصلاح و یا ارعاب دیگران تنبیه کنید . تاریخ وجود دارد چیزی به نام آمار موجود است که با ارایه کاملترین شواهد ثابت می کند که از زمان” قابیل” دنیا به وسیله مجازات نه ارعاب شده و اصلاح ، درست برعکس. ” در واقع باز هم به آن جامعه و سیستم مطلوب و اصولی که باید داشته باشد تاکید می کند و اصل برحق بودن و مفید بودن مجازات اعدام را به زیر سوال می کشد ورد می کند . بر بنای جامعه ای تاکید می کند که قرار است متمدن باشد و براساس اصول علمی و انسانگرایانه رفتار کند و نه برپایه ارعاب و قصاص و وحشیگری و با مکانیزم چوبه دار و اعدام . وی نه تنها حق مجرد ( انتزاعی ) بورژوایی سلب زندگی مجرم را با توجه به ” محیط و شرایط اجتماعیی گوناگونی که فرد را تحت فشار می گذارد” نفی می کند ،بلکه مجازات اعدام را غیر مفید و ناکارآمد نیز می داند. این درست است که درجامعه طبقاتی همه چیز و منجمله مقوله اعدام، مهر طبقاتی خود را دارد ، اما این به چه معناست؟ این معنایی جز این ندارد که هر قشر و طبقه ای با توجه به منافع و دیدگاه خود به تبیین این موضوع می پردازد وموضع، دیدگاه و روش خود را ارائه می دهد . آیا دیگداه مارکسیستی ، آرمان سوسیالیستی و انسانگرایی کمونیستی مجازات اعدام را که به قول انگلس ” نوع متمدن وار انتقام خونی است” که بر گرفته از عهد بربریت و به مفهوم قصاص است مجاز میداند ؟ پاسخ منفی است . و این پاسخ از پشتوانه مواضع و آموزش های مارکس و انگلس که علنا مجازات اعدام را مردود میدانستند نیزبرخوردار است . و اینکه بگوییم ” تا طبقات هست ،اعدام هم هست” در بهترین حالت بیان یک واقعیت است و معنایی چز قبول و پذیرش واقعیت موجود ندارد و این بدون چون و چرا به معنی تسلیم شدن به واقعیتی است که وجود دارد، درحالی که کمونیستها با شناخت واقعیت در پی تغییر آنند . بعلاوه این گفته بیانگر هیچگونه موضعی نیست در حالی که بحث بر سراتخاذ یک موضع اصولی و انسانی است . مدافعین تقسیم بندی اعدام بطور کلی ، به انقلابی و ارتجاعی و تایید اعدام انقلابی، شرایطی که یک جامعه متعارف و جا افتاذه باید داشته باشد را با شرایطی که جامعه ای که درگیر انقلاب و جنگ انقلابی است را یکی فرض کرده و با این همانی خلط مبحث می کنند. این تقسیم بندی و تایید مذکور، علیرغم پسوند گلول زننده و دهان پرکنی که دارد، چیزی نیست جز تایید یک روش و متدی که با ظاهری متمدانه و عامه پسند می خواهد قصاص را شیوه مرسوم و معمول گرداند . می خواهد یک امر بد و زشت را خوب و زیبا قالب کند در حالی که شواهد آماری و اجتماعی – تاریخی برحق بودن و مفید بودن مجازات اعدام را که نفس انتقامجویی است دیری است که به زیر سوال برده است. بعلاوه تایید مجازات اعدام چیزی جز تایید و مرسوم داشتن شکلی از شکنجه و شکلی از استبداد نیست .
نقل قول های بکار رفته در این نوشته از مقاله (مجازات اعدام نوشته کارل مارکس- ترجمه اشرف دهقانی) برگرفته شده است.
یوسف زرکار- 25/10/2011
|